Meerenberg

Meerenberg Arrest 🚢📜⚖️ (ECLI:NLRVS:1879:154)

📅: 12 augustus 1879
🧑‍⚖️: Hoge Raad
📚: De kwestie gaat over de Grondwet en de bevoegdheid tot het uitvaardigen van Koninklijke Besluiten.
⚖️: De regering kan niet zonder wettelijke grondslag via Koninklijke Besluiten algemene verbindende voorschriften uitvaardigen.

Inleiding

Het Meerenberg-arrest draait om de vraag of de regering zelfstandig algemene verbindende voorschriften kan uitvaardigen zonder voorafgaande wettelijke grondslag. De zaak behandelt de grenzen van de uitvoerende macht volgens de Grondwet van destijds.

Feiten van de zaak

De zaak kwam voort uit een conflict waarbij een Koninklijk Besluit werd uitgevaardigd dat regels stelde voor de scheepvaart, specifieke verplichtingen opleggend aan de toenmalige zeereizen. Meerenberg, een partij betrokken bij zeevervoer, betwistte de rechtsgeldigheid van het besluit, stellende dat er geen wettelijke grondslag voor bestond.

Rechtsvraag

De centrale juridische vraag was of de regering bevoegd was om zonder wetsbepaling Koninklijke Besluiten uit te vaardigen die algemene verbindende voorschriften bevatten. Dit werd bezien in het licht van (destijds) de Grondwet.

Rechtsregel / Criteria

Het arrest stelde de fundamentele regel vast dat de regering geen algemene verbindende voorschriften kan uitvaardigen zonder expliciete delegatie van de wetgevende macht. Het arrest versterkte het legaliteitsbeginsel, waarbij overheidsoptreden een duidelijke juridische basis nodig heeft.

Uitspraak van de rechter

De Hoge Raad oordeelde in het voordeel van Meerenberg. De conclusie was dat er geen wettelijke grondslag bestond voor het Koninklijke Besluit, en derhalve kon het besluit geen rechtskracht hebben.

Belangrijk voor tentamens

Studenten moeten onthouden dat het Meerenberg-arrest een cruciaal precedent stelde voor de beperking van regeringsbevoegdheden. Het is een belangrijk voorbeeld van het legaliteitsbeginsel en de noodzaak voor een wettelijke grondslag voor overheidshandelen.

Samenvatting

Als je dit arrest onthoudt, onthoud dan vooral dat de regering niet zonder wettelijke grondslag algemene verbindende voorschriften kan uitvaardigen.

DALL-E Prompt

“Een historische rechtszaal in 1879 met rechters die luisteren naar pleidooien over de bevoegdheid van de regering om zonder wettelijke basis regels uit te vaardigen, centraal staat een maritiem thema met scheepvaartdocumenten en een zeeman.”

Succes met je tentamen! Makkelijk en snel arresten studeren? Probeer LexCards – jouw tutor voor arresten.