Van Gend & Loos 🏢📦📜 (ECLI:NL:CASS:1963:ZC2823)

📅: 5 februari 1963
🧑‍⚖️: Hoge Raad der Nederlanden
📚: Artikel 30 Verdrag (nu Artikel 30 VWEU)
⚖️: “De in het Verdrag vastgelegde rechten die personen jegens de Gemeenschap kunnen worden toegekend, zijn door de in het Verdrag vastgestelde bevoegdheden volledig geabsorbeerd.”

Inleiding

Het Van Gend & Loos-arrest betreft de grondslag van het directe toepassingsprincipe van het Europese recht binnen de nationale rechtsordes. De centrale juridische vraag was of bepalingen van het Europees Verdrag directe werking hebben en door individuen rechtstreeks kunnen worden ingeroepen voor nationale rechtbanken.

Feiten van de zaak

Van Gend & Loos, een Nederlands logistiek bedrijf, importeerde raffinageproducten uit Duitsland naar Nederland. Volgens de Nederlandse wetgeving werden er invoerrechten geheven die hoger waren dan de tarieven die volgens het Europese Verdrag hadden mogen worden toegepast. Van Gend & Loos voerde de zaak aan bij de Hoge Raad om de hogere invoerrechten aan te vechten.

Rechtsvraag

Kan een Nederlandse onderneming zich rechtstreeks beroepen op een bepaling uit het Europees Verdrag bij nationale rechtbanken, ondanks het ontbreken van nationale implementatie? Hierbij is met name Artikel 30 van het Verdrag van Rome (nu Artikel 30 VWEU) betrokken.

Rechtsregel / Criteria

Kernboodschap: Bepalingen van het Europees Verdrag kunnen directe werking hebben en individuen kunnen zich daar rechtstreeks op beroepen voor nationale rechterlijke instanties.
Relevante criteria:
1. Duidelijkheid en onvoorwaardelijkheid: De bepaling moet duidelijk en onvoorwaardelijk zijn, zonder aanvullende maatregelen nodig te hebben.
2. Rechtstreekse werking: De bepaling moet zodanig zijn dat het individuen direct rechten verleent die nationaal kunnen worden afgedwongen.
3. Geen noodzakelijke implementatie: Er mogen geen aanvullende nationale wetten nodig zijn om de bepaling van kracht te laten worden.

Uitspraak van de rechter

De Hoge Raad der Nederlanden oordeelde in het voordeel van Van Gend & Loos. Het Hof bevestigde dat Europese Verdragsbepalingen directe werking hebben en dat nationale rechters verplicht zijn deze te handhaven, zelfs als er nog geen nationale wetgeving is die ze implementeert.

Belangrijk voor tentamens

• Direct effect: Begrip en toepassing van directe werking van EU-recht in nationale rechtsystemen.
• Criteria voor directe werking: Duidelijkheid, onvoorwaardelijkheid, en rechtstreekse werking zonder aanvullende nationale wetgeving.
• Relevantie van het arrest: Fundament voor het begrip van de relatie tussen EU-recht en nationaal recht, en de rol van nationale rechtbanken in de handhaving ervan.

Samenvatting

Als je dit arrest onthoudt, onthoud dan vooral dat Europese Verdragsbepalingen directe werking kunnen hebben en individuen deze rechten rechtstreeks kunnen inroepen voor nationale rechters.

Dall-e Prompt

“Een juridisch strijdtoneel waarbij een Nederlandse ondernemer een Europese wetstekst omhoog houdt voor een nationale rechter in een klassieke rechtszaal, symbolisch voor de directe werking van EU-recht – realistisch, gedetailleerd.”

Succes met je tentamen! Makkelijk en snel arresten studeren? Probeer LexCards – jouw tutor voor arresten.